Czym jest TUZ? Na pewno wszyscy rolnicy z większym stażem pracy o tym wiedzą. Jednak ci, którzy dopiero uczą się jazdy i obsługi traktora, chętnie poczytają w naszym artykule o trzypunktowym układzie zawieszenia odnajdując tu odpowiedź na pytanie: „dlaczego warto wiedzieć, jak go używać?”.

TUZ – garść historii

Pierwsze maszyny rolnicze o napędzie parowym były powszechnie wykorzystywane do orania, ponieważ tę czynność cechował najbardziej wymagający charakter pracy. Maszyny parowe nie mogły bowiem być wykorzystane do każdego rodzaju działań, a to ze względu na ograniczenia konstrukcyjne. Dopiero znaczny rozwój technologii pozwolił na ich agregowanie z funkcjonalnym osprzętem. Zauważono wtedy, że maszyny zawieszane stają się bardziej efektywne niż maszyny przyczepiane. To właśnie zawieszenie maszyny powodowało jej większą zwrotność, przyczepność i niższy ciężar.

Uzyskanie maksymalnej sprawności tego typu łączenia traktora i maszyny wymagało jednak opracowania specjalnego układu, który by umożliwił zmianę położenia maszyny w zależności od ukształtowania terenu.  Tego niełatwego zadania dokonał w 1925 roku Harry Ferguson, który opatentował hydraulicznie sterowany, trzypunktowy układ zawieszenia osprzętu (TUZ). Układ ten już wtedy posiadał to, co obecnie nazwalibyśmy regulacją siłową – możliwość zagłębiania pługa w zależności od jego oporu. TUZ Fergusona po wielu modernizacjach i modyfikacjach przetrwał w zasadniczej formie do dziś.

Funkcje i budowa TUZ-a

Do podstawowych zadań trzypunktowego układu zawieszenia zaliczamy:

• modyfikację wysokości położenia zawieszonej maszyny wobec traktora,
• możliwość odpowiedniego zagłębiania/wygłębiania,
• dostępne położenie transportowe,
• ustabilizowanie osprzętu względem traktora,
• zmianę zagłębienia maszyny zależną od oporu roboczego.

Trzypunktowy układ zawieszenia składa się z dwóch zasadniczych części:

• mechaniczna – układ zawieszenia,
• hydrauliczna – podnośnik.

Część mechaniczna

Część mechaniczna TUZ jest układem dźwigniowym, połączonym z jednej strony z ciągnikiem, zaś z drugiej strony – z osprzętem. Układ ten posiada swa cięgła dolne i łącznik górny. Cięgła dolne i łącznik górny zakończone są elementami, łączącymi TUZ z osprzętem (najczęściej w przedniej części maszyny zamontowane są sworznie, służące do łączenia z cięgłami i łącznikiem). Działanie siłownika hydraulicznego umożliwia podnoszenie cięgieł dolnych – tłoczysko siłownika połączone jest z ramionami, które za pośrednictwem wieszaków podnoszą cięgła dolne. Łącznik górny służy zarówno jako element mocujący, lecz także umożliwia poziomowanie maszyny względem ciągnika (co zawdzięcza tzw. śrubie rzymskiej).

Część hydrauliczna

Część hydrauliczna TUZ (zwana również układem hydrauliki wewnętrznej) w najbardziej podstawowej wersji składa się z siłownika (to on odpowiada za podnoszenie), pompy (jest źródłem ciśnienia w układzie) oraz rozdzielacza (steruje przepływem oleju). Wiele układów hydraulicznych zawiera ponadto zawór bezpieczeństwa, który otwiera się przy za wysokim ciśnieniu (np. w momencie gdy przekroczony jest udźwig). Pozwala to zapobiec uszkodzeniu układu. Podnoszenie osprzętu zawieszonego na TUZ uzyskujemy dzięki przesterowaniu rozdzielacza – w ten sposób łączymy odpowiednie kanały przepływu oleju. Kieruje się go wtedy do komory siłownika umożliwiając wysunięcie się tłoka, a w efekcie – podniesienie ramion podnośnika i cięgieł dolnych.

Opuszczanie również jest możliwe dzięki przesterowaniu rozdzielacza, jednak zależnie od konstrukcji układu, może ono przebiegać dwojako:

• w układach posiadających siłownik jednostronnego działania: Przesterowanie rozdzielacza polega na uzyskaniu przepływu oleju z siłownika do zbiornika. Wytłaczanie oleju z siłownika jest możliwe dzięki sile z ciężaru osprzętu;
• w układach z siłownikiem dwustronnego działania:
  Aby opuścić osprzęt należy przesterować rozdzielacz w ten sposób, by umożliwić dotarcie oleju w takim kierunku, który spowoduje ruch powrotny siłownika (taki siłownik posiada dwie komory robocze).

Sprawdź naszą szeroką ofertę już dziś i skorzystaj z pełnych możliwości, jakie dają traktory LS. Skontaktuj się z naszym dealerem!